Нега? Нега у беш йил умрини панжара ортида ўтказиши керак? Нега у беш йил яқинлар дийдоридан, фарзандлар меҳридан мосуво бўлиши керак? Иссиқ жон, оила аъзоларининг, қариндош-уруғнинг яхши-ёмон кунлари-чи? Уларда унинг ўрни билинмайдими?…
Ҳа, Абдисалом Донаевнинг юрган йўлидан, ўзгаларнинг онгини бузғунчилик ғоялари билан заҳарлаганидан, қолаверса, давлатнинг тинчлигига раҳна солувчи “тўда”лар билан алоқа ўрнатишга уринганидан бехабар инсонларда юқоридаги саволлар туғилиши табиий. Келинг, Донаевнинг беш йил муддатга “кесилиши”- нинг сабабларини баён қиламиз. Зора, бу Донаевга ўхшаб адашган кимсаларга сабоқ бўлса не ажаб.
Интернетдаги илмоқ
Абдисалом Донаев 2018 йилнинг охирларида Қозоғистон Республикасининг Олма-ота шаҳрига бориб, қурилиш фирмасида иш бошлайди. У ерда ишлаб топган пулининг бир қисмига сўнгги русумдаги телефонлардан бирини харид қилади. Ишдан бўш вақтларида қўл телефонининг интернет тармоғидан фойдаланиб, ундаги турли хабарларни, маълумотларни кўздан кечириб боради. 2019 йилнинг ёз ойларида А.Донаев интернет тармоғининг “YouTube” видеохостингида “Маҳмуд Абдулмўмин” исмли шахс томонидан жойлаштирилган, негизида “Ҳизбут-Таҳрир” диний экстремистик оқимининг ақидапарастлик ғоялари билан йўғрилган маълумотлари бўлган видеолавҳалар билан танишади. Охири сароб бўлган ғоялар билан тўлиб-тошган видеолавҳалар Донаевни ўз домига торта бошлайди.
Алал-оқибат Донаев “Маҳмуд Абдулмўмин”нинг “YouTube” видеохостинггидаги каналига обуна бўлиб, унинг “мухлис”ига айланади. Ва каналга жойлаштириб бориладиган материалларни мунтазам кузатиш билан бирга уни ўрганишни мақсад қилади.
2019 йил ёз ойининг сўнгги кунларида А.Донаев Қозоғистондан юртимизга қайтиб келади. Орада икки-уч ой бекор юриб, декабрь ойида пойтахтимизнинг Мирзо Улуғбек туманидаги “Феруза” мавзесида жойлашган “Кунлик ишчилар маркази”га чиқиб, кун ўтказади. Интернет тармоғидаги “машғулоти”ни ҳам канда қилмай “Маҳмуд Абдулмўмин” томонидан жойлаб борилаётган видеолавҳаларнинг нафақат кузатувчиси, ўрганувчиси, энди уни тарқатиш билан ҳам шуғулланади.
Хусусан, каналга қўйилган “Иқтисод 1-қисм” номли китобнинг электрон вариантини қўл телефони хотирасига юклаб олади. Ва уни ўрганиш билан бирга танишларига ҳам илинади. Шу билан бирга А.Донаев ўзига яқин бўлганлар орасида “халифалик давлати” барпо этиш тўғрисида фикр-мулоҳазалар юрита бошлайди.
Нима топди-ю, нима йўқотди?
Д.Магзумов А.Донаев билан “кунлик ишчилар маркази”да танишади. Танишувдан сўнг А.Донаев унинг телеграмига ҳам ақидапарастлик ғоялари билан йўғрилган маълумотларни ташлаб беради. Ва тақиқланган диний маълумотларни ўрганишга даъват этади.
А.Донаев юборган маълумотларни ўқиб, видеолавҳаларни кўрган Д.Магзумов уларда “Ҳизбут-Таҳрир” диний экстремистик оқим ғояларининг белгилари борлигини англаб, Тошкент шаҳар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга мурожаат қилади. Ўз вақтида кўрилган тезкор чоралар натижасида А.Донаев қўлга олиниб, иш судга оширилади.
Суднинг 2021 йилнинг 26 мартидаги очиқ суд мажлисида А.Донаев билан боғлиқ тўпланган материаллар, гувоҳларнинг кўрсатмалари унинг кирдикорларини фош қилади. Шунингдек, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг хулосасида ҳам А.Донаев ўзи ўрганиб, ўзгаларга ҳам тарқатган материаллар ақидапарастлик ғоялари билан йўғрилганлиги тасдиқланган.
Ҳа, суд А.Донаевга нисбатан жазо тайинлашда унинг қарамоғида уч нафар фарзанди борлигини, муқаддам судланмаганлигини инобатга олди. Аммо бу А.Донаевни жазодан озод қилади, дегани эмас. Суд А.Донаевга беш йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинлади.
Ёрбек ИСКАНДАРОВ,
“Инсон ва қонун” мухбири