Шахсларнинг қариндошлик муносабатлари мерос, оилваий, мулкий ва бошқа ҳуқуқий муносабатларда муҳим аҳамият касб этади.
Бир умумий учинчи шахсдан (аждоддан) келиб чиққан шахслар қариндошлар ҳисобланади. Қариндошлик тўғри ва ён шажарадаги қариндошликка бўлинади.
Шунингдек, ака-ука, опа-сингил, уларнинг болалари, ота-онанинг ака-ука ва опа-сингиллари ҳамда уларнинг болалари, бобо ва бувиларнинг ака-ука ҳамда опа-сингиллари ва уларнинг болалари ва шунга ўхшашлар ён шажара бўйича қариндошлар ҳисобланади.
Туғишган ака-ука ва опа-сингил қариндошликнинг иккинчи даражасида, тоға ва амаки, амма ва хола ўз жиянлари билан қариндошликнинг – учинчи, тоғавачча, амакивачча, аммавачча ва холаваччалар эса – тўртинчи даражасида турадилар.
Тўғри шажара бўйича қариндошлар ён шажара бўйича қариндошларга нисбатан яқинроқ ҳисобланади.
Икки шахс ўртасида қариндошликнинг узоқ-яқинлигини аниқлашда, даражаларнинг сони ёки шу шахслардан бирининг ўзини ҳисобга қўшмай туриб, ундан келиб чиққан авлодлар сони ҳисобга олинади.
Бундан ташқари, қонунчиликда қайин-бўйинчилик ва қуда-андачилик тушунчалари мавжуд бўлиб, эр (хотин) ва унинг яқин қариндошлари билан хотин (эр) қариндошларининг бир-бирига нисбатан муносабатларидан иборат бўлади.
Қайин-бўйинчилик ва қуда-андачилик муносабатлари ўзаро ҳуқуқ ва мажбуриятларни келтириб чиқармайди.
Фирдавс Бозорқулов,
Адлия вазирлиги масъул ходими