Пойтахтимизда кун сайин янги кўп қаватли уйлар сони ортиб бормоқда. Автомашиналарни-ку, санаб, саноғига етолмаймиз. Ҳар қадамда йўловчи учун манзилга етиб олишга транспорт топилади. Бу қандай яхши!
Шунча қулайликлари бор пойтахтимизда ноқулайликлар ҳам йўқ эмас! Буни, айниқса, пиёдалар кўпроқ ҳис қилишади. Кўпчилигимизда ёмон бир одат бор. Кўчада қандай юришни билмаймиз. Пиёдалар, айниқса! Лекин катта шаҳарда пиёда юриш ҳам осон эмас. Айниқса, йўллар носоз бўлса! Пиёда юриш нималигини пиёда қолган тушунади. Ҳайдовчилар-ку, пиёдаларнинг уқувсизлигидан, белгиланган жойлар қолиб, тақиқланган жойлардан юришидан, йўлни истаган жойидан кесиб ўтишидан нолишади доим. Мақоламиз бу ҳақда эмас! Пойтахтимизда пиёдалар йўлаклари камайиб кетаётгани ҳақида.
“Новза” метро бекатидан чиқиб Муқимий кўчаси бўйлаб пиёдалар йўлагидан юриб кетар эканман, ортимдан келаётган машина босиб-босиб сигнал чалади. Ортимга ҳайрон қарайман. Мен қонун йўл берган йўлдан боряпман, лекин нега ортимдаги машина ҳайдовчиси бунча жиғибийрон?! Қўйиб берса, пиёдани босиб кетишга тайёр!
Автомашиналарнинг оғирлигидан пиёдалар йўлагига терилган бетон бўлаклари ўрнидан қўзғалиб, синиб-синиб кетган. Қоқилай-қоқилай деб ноилож ортимдаги машинага йўл бераман. Мен-ку, майли, чақалоғини сайрга олиб чиққан келинчак ҳам болалар аравачасини тезроқ ҳайдаб, машинага йўл бермоқчи бўлади. Аммо йўлнинг носозлигидан қийналади, аравачанинг ғилдираклари бир томонга оғиб, эндигина ширин уйқуга кетган чақалоғи чир-чир йиғлайди.
Ҳайдовчи эса, ўзининг айбини сезмай, кетаётган йўлига қарашни ўрнига менга ўқрайиб қарайди. Худди уни шу кўчадан юришга мен мажбур қилгандай, ғудранади. Бунга ўхшаш ҳолатларга ҳар куни дуч келамиз. Ишимиз кўп, вақтимиз тиғиз, ҳаммамиз ҳам шошиб юрамиз, эътибор бермаймиз. Агар эътибор бериб қарасак, юқоридаги каби ҳолатларда айбдор кимлиги аён бўлади.
“Учиб кетсакмикан қанот чиқариб?..” Пиёдалар йўлагида қоқилиб юрганимда шу фикр хаёлимдан ўтади. Айниқса, ёмғирли кунларда йўлакчалардаги бетон синиқлари тагидан лой аралаш сув устингизга сачрайди. Бу ҳолат қанчалар ёқимсиз, қанчалар ноқулай… Пиёда кетаётган йўловчи ҳар қанча савлатли одам бўлмасин, одам боласининг оёқлари бу бетон плиткаларни синдиришга ожизлик қилади. Уни тенг иккига бўлиб, ўрнидан қўзғатиш учун паҳлавондек бўлиш керак камида.
Бир нарсага ҳайрон қоламан. Қонунчилигимизда жазо турлари кўп. Ҳайдовчилар учун ҳам, пиёдалар учун ҳам! Менда кўпчиликка ёқмайдиган бир таклиф бор – пиёдалар йўлагидан юриб, шаҳримизга кўрк бўлиб турган, йўловчиларга қулай бўлган бетон плиталарини синдиргунича эзғилаб кетаётганларга, автомашинасини пиёдалар йўлагига қўяётган ҳайдовчиларга ҳам жарима тайинланиши керак! Токи, қанча маблағ, қанча меҳнат эвазига йўлсозларимиз пешона тери билан бунёд бўлган пиёдалар йўлаклари қаровсиз қолмасин, халқимизга кўп йиллар хизмат қилсин! Пиёдалар ҳам ўз йўлидан, ҳайдовчилар ҳам ўз йўлидан юришсин!
Мутасаддилардан бу ноқулайликларга чек қўйилишини, пиёдалар йўлакларига ҳам автотрансторт воситалари учун тақиқловчи йўл белгилари ўрнатилишини, керак бўлса, жарима тури белгиланишини кутиб қоламиз.
Гулбаҳор ОРТИҚХЎЖАЕВА,
“Инсон ва қонун” мухбири