#NoComment
03.05.2025
266
Ҳар бир мустақил давлатнинг асосий ҳужжати – бу Конституция ҳисобланади. У мамлакатнинг ҳуқуқий асосларини, фуқароларнинг эркинлик ва мажбуриятларини, давлат бошқаруви тизимини белгилайди. Лекин дунёда шундай мамлакатлар ҳам борки, уларда ягона ёзма конституция мавжуд эмас. Бу ҳолат инсонда табиий савол уйғотади: улар қандай қилиб бошқарилади? Қонун устуворлиги қандай таъминланади?
Қуйида ана шундай давлатлар ҳақида тўхталамиз.
Буюк Британия – Конституциясиз демократия
Буюк Британия дунёдаги энг машҳур ва таъсирли мамлакатлардан бири бўлишига қарамай, ёзма конституцияга эга эмас. Унинг ўрнида қуйидагилар турибди:
Қонунлар тўплами (statute law): парламент томонидан қабул қилинган асосий қонунлар;
Оддий ҳуқуқ (common law): суд прецедентлари асосида шаклланган ҳуқуқий нормалар;
Одатлар ва анъаналар (conventions): юз йиллар давомида шаклланган норасмий, лекин қабул қилинган меъёрлар.
Бу тизим “ўзгарувчан конституция” сифатида ишлайди ва мамлакат сиёсий тизимини барқарор бошқариб келмоқда. Масалан, ҳокимиятнинг монархиядан парламентга ўтиш жараёни айнан ана шу норма ва анъаналарга таянган ҳолда амалга ошган.
Саудия Арабистони – шариат асосидаги бошқарув
Саудия Арабистонида ҳам анъанавий маънодаги ёзма конституция йўқ. Унинг ўрнида Қуръон ва суннат – исломий шариат қонунлари бош асосий манба сифатида қабул қилинган. Шу билан бирга: 1992 йилда “Бошқарув низоми” (Basic Law of Governance) қабул қилинган бўлиб, у шариат доирасида давлатнинг тузилиши, подшоҳнинг ваколатлари ва фуқароларнинг айрим ҳуқуқларини белгилайди. Саудия Арабистонида қонунларнинг барчаси исломий таълимотларга асосланган ва шариат судлари томонидан татбиқ этилади.
Конституция ҳуқуқий давлатнинг асосий пойдеворидир. Бироқ баъзи мамлакатлар бу вазифани бошқа шакллар орқали амалга ошира олмоқда. Қонунчилик тизимида барқарорлик, қонун устуворлиги ва фуқароларнинг ҳуқуқлари таъминланган экан, ёзма ёки ёзилмаган Конституциянинг ўзи восита, асли мақсад эса адолатли бошқарув ва ҳуқуқий кафолатдир.
Улашиш:
Бошқалар
Прокат шартномаси ва уни тузиш тартиби қандай?
Прокат шартномаси бир йилгача муддатга тузилади.
Шу йилнинг 1 сентябридан ҳар бир қурилаётган объектнинг QR-кодли паспорти бўлади
Бу орқали шаҳарсозлик субъектлари, қурилиш муддатлари, шаҳарсозлик ҳужжатлари ва тасдиқланган экспертиза хулосалари ҳақидаги маълумотларни олиш имконияти яратилади.
Опцион шартномаси нима учун керак?
Опцион шартномаси рисксиз қарорлар қабул қилиш имконини беради ва келажакдаги молиявий фойдани кўзлайди.
Уй-жой сотиб олишда “эскроу” тизими: муҳим 5 саволга жавоб
“Эскроу” тизими кўчмас мулк олди-сотдисида ишончли восита ҳисобланади. Уй сотиб олмоқчи бўлганлар қурувчи ҳисоб рақамига эмас банкка тўлов қилади, уй-жой қурувчининг маблағи ва кредити ҳисобига қурилади.