Ҳуқуқ
26.06.2025
967

Субсидия асосида уй-жой сотиб олиш кўпчилик оилалар учун айни муддао бўлиб, ўз уйига эга бўлиш имкониятини яратади. Бироқ, бу жараёнда турмуш ўртоқнинг розилиги масаласи кўпинча саволларни келтириб чиқаради. Ушбу мақолада мавжуд қонунчиликка асосланган ҳолда, субсидия асосида уй олишда турмуш ўртоқнинг розилиги қай даражада муҳим эканлигини тушунтирамиз.
Никоҳ даврида орттирилган мулк – умумий мулкдир
Ўзбекистон Республикаси Оила кодексининг 23-моддасига мувофиқ, эр ва хотиннинг никоҳ даврида орттирган мол-мулклари, шунингдек никоҳ қайд этилгунга қадар бўлажак эр-хотиннинг умумий маблағлари ҳисобига олинган мол-мулклари, агар қонун ёки никоҳ шартномасида бошқача ҳол кўрсатилмаган бўлса, уларнинг биргаликдаги умумий мулки ҳисобланади. Бу шуни англатадики, сиз турмуш қурганингиздан кейин орттирилган ҳар қандай мулк, шу жумладан субсидия асосида сотиб олинадиган уй ҳам, сизнинг умумий мулкингиз ҳисобланади.
Умумий мулкни тасарруф этишда розилик шартлиги
Оила кодексининг 24-моддасига кўра, эр ва хотиндан бирининг умумий мол-мулкини тасарруф этиши билан боғлиқ битим тузилганда бу ҳаракат бошқасининг розилигига кўра амалга оширилаётганлигини англатади. Демак, агар сиз никоҳ даврида субсидия асосида уй олмоқчи бўлсангиз, бу уй сизнинг умумий мулкингиз бўлгани учун турмуш ўртоғингизнинг розилиги талаб қилинади.
Ипотека кредити ва уйни гаровга қўйишда турмуш ўртоқнинг розилиги
Субсидия асосида уй олишда аксарият ҳолларда ипотека кредитидан фойдаланилади. Банклар кредит беришда сотиб олинаётган уйни гаровга қўйишни талаб қилади. Мана шу босқичда турмуш ўртоқнинг розилиги янада муҳим аҳамият касб этади. Агар сиз никоҳда бўлсангиз, фақатгина турмуш ўртоғингизнинг розилиги билан субсидия асосида ипотека кредити учун уйни гаровга қўйишингиз мумкин. Акс ҳолда, яъни турмуш ўртоғингиз рози бўлмаса, ипотека кредити учун уйни гаровга қўя олмайсиз. Банклар гаровга олишда турмуш ўртоғингизнинг ёзма розилигини талаб қилади.
Хулоса
Юқоридагилардан келиб чиқиб, қуйидаги хулосаларни қилиш мумкин:
Никоҳ даврида: Агар сиз никоҳда бўлсангиз, субсидия асосида уй олишда, хусусан, ипотека кредитини расмийлаштириш ва уйни гаровга қўйишда турмуш ўртоғингизнинг розилиги шарт. Бусиз банк кредит ажратмайди ва уйни гаровга олмайди.
Қонуний ажримдан сўнг: Агар сиз турмуш ўртоғингиз билан қонуний ажрашган бўлсангиз, у ҳолда собиқ турмуш ўртоғингизнинг розилигини олмасдан субсидия асосида ипотека кредити олишингиз мумкин. Бундай вазиятда уй сизнинг шахсий мулкингиз ҳисобланади.
Шундай қилиб, субсидия асосида уй олиш жараёнини бошлашдан аввал, никоҳ ҳолатингизни ва турмуш ўртоқнинг розилиги билан боғлиқ қонуний талабларни синчковлик билан ўрганиб чиқиш тавсия этилади. Бу келгусида юзага келиши мумкин бўлган нохуш вазиятларнинг олдини олишга ёрдам беради.
Улашиш:
Бошқалар
Нотариус томонидан пул суммалари ва қимматли қоғозларни депозитга қабул қилиш
Қонунчиликка кўра, нотариус қонунчиликда назарда тутилган ҳолларда кредиторга топшириш учун қарздордан депозитга пул суммалари ва қимматли қоғозларни қабул қилиши мумкин.
Шахс ўзининг хабарисиз номига кредит тузилишининг олдини олиши мумкин
Қонунчиликка кўра, жисмоний шахс ўзининг иштирокисиз ёки хабарисиз кредит битими тузилишининг олдини олиш учун ўзи билан кредит битими тузишни кредит бюросига ариза киритиш орқали тақиқлаши мумкин.
Никоҳ шартномаси — ҳуқуқий кафолатми ёки эҳтиёт чораси?
Никоҳ шартномаси икки ҳолатда — никоҳдан олдин ёки никоҳ даврида тузилиши мумкин.
Мукофотни ошкора ваъда қилиш: тўлаш ва бекор қилиш тартиби
Фуқаролик кодексининг 981-моддасига мувофиқ, агар бир шахс муайян ҳаракатни бажарган шахсга мукофот ваъда қилса, ва эълондаги шартларга мувофиқ ҳаракат амалга оширилса, у ҳолда мукофотни тўлаш мажбурияти юзага келади.