Ўзбекистон
29.07.2021
547
Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик маълумотлари миллий базасида мавжуд, давлат тилида қабул қилинмаган ҳужжатлар билан ишлашда ягона ёндашувларни шакллантириш долзарблиги. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилиш тили яқин-яқингача қонунчилик амалиётидаги долзарб мавзулардан бўлиб келган. Биламизки, Ўзбекистон Республикасининг “Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган орган томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжат давлат тилида қабул қилинади. Зарур бўлганда у бошқа тилларга таржима қилиниши мумкин. Давлат тилидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжат матни билан унинг бошқа тилдаги матни ўртасида тафовут бўлган тақдирда, норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг давлат тилидаги матни қўлланилади. Бироқ Қонуннинг ушбу таҳрири 2021 йил қабул қилинган бўлиб, бир неча йиллар олдин ҳужжатлар қабул қилинишига талаблар ўзгача бўлган. Шу сабабли, Ўзбекистон Республикасининг кодекслари, кўплаб қонунлар, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ва қарорлари кўп ҳолларда иккита тилда тасдиқланади ва амалиётга киритилади. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг фақат давлат тилида бўлиши турли тилларда тафовут юзага келишининг олдини олиши билан бир пайтда, чет элликлар ҳамда давлат тилини мукаммал билмайдиган резидентларга қийинчилик туғдириши мумкинлиги жузъий камчилик саналади. Ушбу муаммони бартараф этиш учун norma.uz, турли ахборот сайтлари ва порталларида ҳужжатнинг норасмий таржималари мунтазам жойлаштириб борилади. Бошқа томондан ўтган даврда норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар фақат рус тилида қабул қилинган ва Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик маълумотлари миллий базасида давлат тилида жойлаштирилмаганлиги аҳолининг аксарият қисми давлат тилидан асосий мулоқот тили сифатида фойдаланишини инобатга олган ҳолда кўплаб қийинчиликларни келтириб чиқаради. Мисол учун, ҳужжатлардаги талабларнинг фақат рус тилида баён этилганлиги ҳуқуқни қўллаш амалиётини шакллантиришда ноаниқликларга олиб келади. Бунда, бир тараф нормани ўзича, бошқаси ўзича талқин қилиши ҳолатлари учраб туради. Таъкидлаш жоизки, йилдан йилга lex.uz даги фақат рус тилида эълон қилинган ҳужжатлар сони қисқариб бормоқда. Бунга, биринчидан ваколатли органлар томонидан ҳужжатлар таржима қилиниши ва фуқаролар фойдаланиши учун давлат тилида ҳам жойлаштирилиши, иккинчидан эски қонунчилик ҳужжатларининг тўлиқ қайта кўриб чиқилиши ва ўзбек тилида, ёҳуд ҳам ўзбек, ҳам рус тилларида янгидан қабул қилиниши орқали эришилмоқда. Учинчи тарафдан назар соладиган бўлсак, ҳужжатнинг икки тилда қабул қилиниши қонун чиқарувчи органнинг, норматив-ҳуқуқий ҳужжатни қабул қилувчи органларнинг ушбу нормани белгилашдан мақсадларини тўлиқ тушуниш, “қонун руҳи” асосида нормани энг тўғри талқинда қўллашга имконият яратади. Қўшимчасига айтиб ўтиш керакки, сўнгги йилларда юртимизнинг жаҳон ҳамжамиятидаги ўрнини мустаҳкамлаш, чет эллик инвесторларни фаол жалб қилиш ва халқаро кооперацияни кучайтириш учун айрим тоифадаги ҳужжатлар Қонунчилик маълумотлари миллий базасида ўзбек ва рус тиллари билан бир пайтда инглиз тилида ҳам жойлаштириб келинмоқда. Юқоридагиларга асосан, аҳолининг кенг қатламлари учун алоҳида аҳамиятли бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни икки тилда қабул қилишни давом эттириш, базада қолган ҳужжатларни ҳам давлат тилига ўгириш ишларини якунлаш ва норматив-ҳужжатларни инглиз тилида ҳам эълон қилиш амалиётини кенгайтириш қонунчилик ижодкорлигида тилларнинг қўлланишига нисбатан энг тўғри ёндашув дейишимиз мумкин. Ф.ШОКИРОВ, Давлат хизматлари агентлиги бошқарма бошлиғи ўринбосари
Улашиш:
Бошқалар
Ҳомиладор ва уч ёшга тўлмаган фарзанди бор аёллар меҳнат ҳуқуқларини таъминлашинг ўзига хос жиҳатлари
БМТ маълумотларига кўра, ўртача меҳнат бозорида аёллар ҳали ҳам глобал миқёсда эркакларникига қараганда 23 фоизга кам даромад олишади. Бунда, хотин-қизларнинг таълим олишга бўлган ҳуқуқининг таъминланмаганлиги асосий сабаб сифатида кўрсатилади.
15 та туман ва шаҳарда барча давлат идоралари туманлар марказидаги битта кўп қаватли бинога кўчирилади
Янги биноларнинг 1-2-қаватлари тадбиркорларга сотилади.
Давлат хизматчилари байрамларда совға олиши мумкинми? Муҳим 5 саволга жавоб
Аксарият учун байрам ва бошқа тадбирларнинг завқли жиҳатларидан бири совға бериш ва олиш бўлса керак.
Хотин қизларга таълим олишда яратилган имтиёзлар
Ўзбекистон 2024 йилда гендер тенглик ва бошқарув индекси бўйича 72,8 балл тўплаган ҳолда, 2022 йил қайд этилган 103-ўриндан 52-ўринга кўтарилганини кўрсатиш мумкин.
Ўзбекистонда Измир шартномаси ратификация қилинди
Таркибида қимматбаҳо металлар ва қимматбаҳо тошлар бўлган ер қаъри участкалари Ўзбекистон мулкидир
Энди иш берувчи ходимни ишга қўймасликка ҳақли, агар…
Қирғизистон паспорти билан ҳам Тошкентдан уй сотиб олса бўладими?