Сунъий интеллектнинг (СИ) таълимга интеграциялашуви ўқитувчиларнинг роли ва умумий таълим тажрибасига потенциал таъсири ҳақида мунозараларни келтириб чиқарди. СИ таълимни яхшилаш имкониятларини тақдим этса-да, у ўқитувчиларнинг ўрнини боса оладими ёки йўқми деган савол турли нуқтаи назардан синчковлик билан ўрганишни талаб қиладиган мураккаб ва нозик мавзу бўлиб қолмоқда.

Биринчидан, сунъий интеллект технологиялари ўқувчиларнинг индивидуал таълим услуби ва эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда шахсийлаштирилган таълим тажрибасини осонлаштириши мумкин. Иккинчидан, сунъий интеллект баҳолаш, режалаштириш ва маълумотларни бошқариш каби маъмурий вазифаларни соддалаштириши мумкин, бу эса ўқитувчиларга талабаларни бевосита ўқитиш ва уларга маслаҳат беришга кўпроқ вақт сарфлаш имконини беради. Шунингдек, сунъий интеллект турли хил таълим эҳтиёжлари бўлган талабалар учун мослаштирилган ўқув материаллари, тилларни таржима қилиш воситалари ва бошқа ёрдамларни тақдим этиш орқали сифатли таълим олиш имкониятини ошириши мумкин.

Бироқ, сунъий интеллект ўқитувчилар томонидан тақдим этиладиган инсоний алоқага эга эмас, бу ижтимоий ривожланиш, эмпатия ва мураббийлик учун муҳимдир. Бундан ташқари, сунъий интеллект тизимлари уларни ўқитиш учун фойдаланиладиган маълумотларда мавжуд бўлган нотўғри фикрларни сақлаб қолиши мумкин, бу эса ўқувчиларнинг тенгсиз муносабатига олиб келиши ва танқидий фикрлаш қобилиятларини ривожлантиришга тўсқинлик қилиши мумкин.

Сунъий интеллект технологиялари шахсийлаштирилган таълим, маълумотларга асосланган тушунчалар ва маъмурий ёрдам кўринишида қимматли имтиёзларни таклиф қилса-да, ўқитувчиларнинг таълимга қўшган ноёб ҳиссасини тан олиш муҳимдир. Ўқитувчилар билим беришдан ташқари кўп қиррали ролларни бажарадилар, жумладан, маслаҳат бериш, рухий қўллаб-қувватлаш, раҳбарлик қилиш ва танқидий фикрлаш қобилиятларини ривожлантириш.

Сунъий интеллектни ўқитувчиларнинг ўрнини босувчи восита сифатида кўришнинг ўрнига, ўқитувчиларнинг имкониятларини тўлдириш ва ошириш учун СИ потенциалини кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир. СИ давридаги ўқитувчиларнинг роли кучли сунъий интеллект воситалари ва платформаларининг интеграциясига қараб ўзгариши мумкин, бу эса ўқитувчиларга ўқувчиларнинг эҳтиёжларини қондириш учун шахсийлаштирилган таълим тажрибаларидан фойдаланишга имкон беради.

СИ ривожланишни давом этар экан, инсонга йўналтирилган таълимнинг асосий жиҳатларини сақлаб қолган ҳолда сунъий интеллект кучидан фойдаланиш ўртасида мувозанатни сақлаш муҳим бўлади. Бунга СИни синфга самарали интеграция қилиш учун зарур тайёргарлик ва ёрдамга эга ўқитувчиларни тайёрлаш, яхлит ривожланишга доимий эътибор қаратишни таъминлаш ва ўқитувчилар ва талабалар ўртасида мазмунли алоқаларни ривожлантириш киради.

 Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, СИнинг таълимга кўрсатган сезиларли таъсирларига қарамасдан, у ўқув жараёнида ўқитувчиларнинг ролини тўлиқ ўзгартириши даргумон. Бунинг ўрнига, таълимда СИнинг самарали интеграцияси ўқитувчиларнинг имкониятларини яхшилашга ва талабаларга ҳар томонлама, шахсийлаштирилган ва бой таълим тажрибасини тақдим этишга қаратилиши керак.

Джуманазарова Зияда Амангелдиевна

Тошкент давлат юридик университети ўқитувчиси