currencies image

12 496,94 UZS

62,32

usd

currencies image

14 405,22 UZS

7,79

eur

currencies image

159,38 UZS

0,79

ru



АсосийЯнгиликларПарламентдаги қонунчилик жараёнини объектив ёритиш лозим

Парламентдаги қонунчилик жараёнини объектив ёритиш лозим

Ўзбекистон

calendar

13.12.2024

eye

620

Парламентдаги қонунчилик жараёнини объектив ёритиш лозим

Яқинда Олий Мажлис қуйи палатасида бўлиб ўтган мажлисларда давлат бюджетининг ижроси, шунингдек Жиноят кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақидаги қонун лойиҳаси биринчи ўқишда кўриб чиқилди. Мажлислар «YouTube» тармоғи орқали жонли узатилди. Эътироф этиш керакки, парламентимизга хос бундай очиқлик анча-мунча давлатларда йўқ. Хуллас, гап лойиҳаларнинг мазмуни ёки очиқлик ҳақида эмас.

Қисқаси, айрим ОАВлар ва ижтимоий тармоқларда гўёки Давлат бюджетининг ижроси ёки юқоридаги қонун лойиҳаси юзасидан депутатлар биронта савол бермаганлиги танқид остига олинди.

Мен кўпдан бери шу соҳада тадқиқот ўтказиб, фаолият олиб бораман. Кўпчилик парламент иш тартиби ва қонунчилик жараёнини яқиндан билмаслигини кузатяпман. Шуни ишонч билан айтаманки, ҳисоботларни, қонун лойиҳаларини Қонунчилик палатасидан ўтказиш осон иш эмас. Пишиқ ва пухта бўлмаган, хом ҳужжат, лойиҳа ялпи мажлисга қадар етиб бормайди. Улар қайтарилади ёки биринчи ўқишга қадар ташаббускор томонидан қайтариб олинган ҳолатлар кўп учраб туради. Масалан, биргина ўтган чақириқда Қонунчилик палатаси депутатлари фракция ва қўмита муҳокамалари босқичидаёқ 33 та қонун лойиҳасини қайтарган ва ялпи мажлисга киритмаган.

Аслида ҳар қандай демократик парламентда бўлгани каби Қонунчилик палатасида ҳам қонун лойиҳалари, аввало фракциялар ва қўмиталарда атрофлича, синчковлик билан кўриб чиқилади.

Бу нима дегани? Фракция ва қўмитада депутатлар лойиҳани унинг муаллифлари ва экспертлар иштирокида ҳар томонлама, танқидий, тортишув асосида муҳокама қилади. Биргина ижтимоий тармоқларда танқид қилинган ҳолатда ҳисобот ва қонун лойиҳаси бўйича фракцияларда 40 дан ортиқ савол-жавоблар бўлган.

Энг муҳими, саволларга тўлиқ, аниқ жавоб олинмагунча ва депутатлар ягона консенсусга келмагунга қадар лойиҳа Қонунчилик палатаси ялпи мажлисига чиқарилмайди. Бошқача айтганда, ялпи мажлисда савол берилмаганлиги муҳокама ўтказилмаганлигини эмас, аксинча масала пухта ишланганлигини англатади. Одатда, ялпи мажлисда лойиҳа юзасидан аниқлик киритиш учун фракция ёки қўмиталарда очиқ қолган масала бўйича савол берилади.

Бу бутун дунё амалиётида бор тажриба. МДҲга аъзо баъзи давлатларда 1 соатда 30 дан ортиқ қонунлар қабул қилинган ҳолатлар ҳам бор. Ёки қонун лойиҳасини ялпи мажлисда муҳокамаларсиз қабул қилиш тартиби ҳам мавжуд. Ҳаттоки, Италия, Испанияда айрим лойиҳалар ялпи мажлисда муҳокама қилинмайди, балки бевосита қўмита томонидан кўриб чиқилиб, якуний қарор қабул қилинади.

Валишер Давлятов

юридик фанлар доктори, парламентаризм бўйича эксперт

Улашиш:

Бошқалар

5-июн 2025, 07:00
1 084

Энергетика бўйича компенсация ва моддий ёрдамга оид 5 саволга 5 жавоб

Компенсация олиш учун “Инсон” ижтимоий хизматлар марказлари ёки маҳаллаларда фаолият юритувчи ижтимоий ходимларга мурожаат қилиш керак.


29-май 2025, 05:38
1 061

“Tashkent Law Spring” тўртинчи халқаро юридик форуми иштирокчиларига

Авваламбор, сизларни “Рақамли технологиялар даври: келажакка ҳуқуқий назар”мавзусидаги “Tashkent Law Spring” IV халқаро юридик форумининг очилиши билан самимий қутлайман.


26-май 2025, 12:18
778

Янги нормалар: ахборот қай ҳолларда ноқонуний деб топилади?

2017–2025 йиллар оралиғида интернет фойдаланувчиларининг сони 14,7 миллиондан 32,7 миллионгача ошган.


27-май 2025, 04:35
756

Ходимнинг шахсга доир маълумотларига нималар киради ва уларни кафолатлаш қандай тартибда амалга оширилади?

Иш берувчига тақдим этилган, ходимнинг, шунингдек унинг оила аъзоларининг ҳаётидаги фактлар, воқеалар ва ҳолатлар тўғрисидаги ахборот ходимнинг шахсга доир маълумотларидир.